در ابتدا توضیحی درباره نظرسنجی بی بی سی بدهم. در این نظرسنجی دو نوع سوال پرسیده شده، یکی در مورد "دستیابی به انرژی هسته ای" است و دیگری "بمب هسته ای". در مورد انرژی هسته ای 98 درصد از ایرانی ها موافقت خود را اعلام کرده اند که به نظر من-همانطور که دوستی در کامنت مطلب قبل گذاشته بود- نمی توان نتیجه خاصی گرفت چون مردم عادی دانش ناچیزی درباره این نوع انرژی، مصارف ، مزایا و معایب ، نقش آن در صنعت و میزان سهولت تولید و استفاده از آن دارند و نمی توانند قضاوتی درباره اهمیت و اولویت آن برای کشور داشته باشند. این درصد بالا می تواند نشان دهنده تاثیرات تبلیغات حکومتی در این زمینه باشد که تا چه اندازه توانسته این تکنولوژی را حیاتی نشان دهد یا حتا تا چه حد توانسته مردم عادی را فریب دهد که این "کشف" و "اختراع" دانشمندان توانای ایرانی بوده است و ما "حق" داریم از آن استفاده کنیم. اینجا نقش "غرور ملی" خیلی مهم است. مردم ایران به دلایل مختلف، که مجال بحث درباره آن نیست، سالها با افکار ناسیونالیستی و سیاستهای مروج ناسیونالیسم بمباران فکری شده اند و درباره گذشته درخشان کشور ایران و دانشمندان و مکتشفان ایرانی داستانها و افسانه ها شنیده اند، از امپراطوری ایران و کشورگشایی های شاهان ایرانی و ... و نیز افسانه معروف "هوش برتر ایرانیان"؛ که به نظر من باید یک نظرسنجی هم در این زمینه انجام شود و به احتمال قریب به یقین بیش از هشتاد درصد مردم ایران معتقدند ایرانیان هوشی بالاتر از مردم بقیه نقاط جهان دارند. اینجاست که این توهم سبب می شود تا کوچکترین چیزی که میتواند یا گمان برود که می تواند این فرضیه را اثبات کند، با استقبال ایرانی ها می شود و افکار عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد.

پاسخ نودوهشت درصدی مردم به این سوال به معنی این نیست که مردم طبق محاسبات اقتصادی و بازدهی بالاتر انرژی هسته ای و پایان پذیری منابع نفتی و ... به این نتیجه رسیده اند که این انرژی برای کشور"مفید"است. بلکه تنها به این دلیل موافقت خود را اعلام می کنند که بتوانند سر خود را در دنیا بالا بگیرند که بله! ما انرژی هسته ای داریم و پیشرفته ایم و با هوشیم!

در مورد سوال دوم یعنی "لزوم داشتن بمب هسته ای"، موافقت مردم به بحث "قدرت"برمی گردد. مسلمن انزوا و تاثیر ضعیف و کم اهمیت ایران در معادلات جهانی- که موجب روی آوردن ایران به کشورهای درجه هشتم جهان شده است- با انگاره های ایرانی ها در مورد قدرت و شکوه و عظمت ایران نمی خواند و اینجاست که داشتن بمب هسته ای می تواتند نمادی از قدرت باشد و جبران کننده بسیاری ناداشته های دیگر.

اطلاعات زیر که از یافته های پیمایش در 28 استادن کشور درباره "ارزشها و نگرشهای ایرانیان"(که با توجه به هیات علمی آن، معتبر و قابل اعتماد است- گرفته شده می تواند این نظر را تا حدی به اثبات برساند.

شما "ایرانی بودن" را در دنیای امروز تا چه اندازه ای برای خود افتخار می دانید؟ (ارزشها و نگرشها،250)

بین پاسحهای کم، متوسط و زیاد:

 

بی سواد

ابتدایی

متوسطه

دیپلم

عالی

کم

2.2

2.3

5.4

5.6

7.7

متوسط

5.3

5

8

9.8

12.6

زیاد

92.5

92.7

86.6

84.6

79.7

 

مشاهده می کنید که حس غرور ملی و ناسیونالیسم با افزایش تحصیلات کاهش آشکاری پیدا می کند، چرا که تحصیل کرده ها و متخصصان بهتر از مردم عادی می توانند شرایط کشور را با دیگر کشورهای جهان و نیز پیشینه خود ایران مقایسه کنند و نظر بدهند. هرچند 79.7 درصد هم به نظر من بسیار زیاد است. همچنین مشاهده می کنیم که زنان- که قربانیان مردسالاری و سنتهای ضد زن رایج در ایران هستند، بیش از مردان از این حس غرور بهره دارند که باز هم ناشی از سطح پایین تر دانش و تاثیر گرفتن بیشتر از القائات و تبلیغات است.

 

مرد

زن

کم

5.8

4

متوسط

8.7

7.8

زیاد

85.5

88.2

 

در پاسخ به این سوال که "به نظر شما هر کدام از مسائل و مشکلاتی که اشاره می کنم تا چه اندازه در جامعه ما جدی و مهم است؟" در مورد " ظلم و تبعیض" (ص 77) بین گزینه های کم، متوسط و زیاد، پاسخ "زیاد" تنها  58.6 از پاسخگویان را شامل می شد، که البته باز هم میزان مهم و جدی دانستن مساله ظلم و تبعیض، با افزایش تحصیلات تا 65 درصد افزایش می یابد.

 

در پاسخ سوال: "سیاست برای شما تا چه اندازه اهمیت دارد؟" درصد پاسخ زیاد به این صورت بوده:

سن

سواد

15-29

30-49

50 و بالاتر

بی سواد

ابتدایی

متوسطه

دیپلم

عالی

45.5

41.3

33.9

30.3

38.6

43.8

43.7

50.4

 

در پاسخ سوال: "بعضی ها معتقدند در اوضاع فعلی، حکومت به همه مردم به یک چشم نگاه نمی کند، شما با این نظر موافقید یا مخالف؟"

درصد نظرات مخالف:

 

سن

سواد

15-29

30-49

50 و بالاتر

بی سواد

ابتدایی

متوسطه

دیپلم

عالی

52

49.5

47

43.3

46.9

50.6

52.8

56